Trauma – Czy to, co czuję, jest normalne?

Terapia Traumy i Stresu
5 paź
3 minut(y) czytania

Zaktualizowano: 7 dni temu

Kiedy człowiek doświadcza czegoś, co przekracza jego możliwości poradzenia sobie — wypadku, przemocy, nagłej utraty, diagnozy choroby czy zagrożenia życia — jego psychika i ciało reagują w sposób, który nie zawsze jest zrozumiały. Wiele osób po traumie zadaje sobie pytanie:„Czy to, co czuję, jest normalne?”I odpowiedź brzmi: tak, to normalne.

Nie dlatego, że to, co się wydarzyło, było „w porządku”, ale dlatego, że Twój umysł i ciało próbują Cię chronić.

Czym jest trauma psychiczna?

Trauma to reakcja organizmu na sytuację zagrażającą życiu, bezpieczeństwu lub integralności psychicznej. Nie zawsze chodzi o jedno wydarzenie – często to długotrwały stres, zaniedbanie emocjonalne, życie w napięciu czy brak wsparcia przez lata.Kluczowe jest to, że w chwili zdarzenia człowiek czuje się bezsilny, przerażony lub pozbawiony wpływu.

Psychika zapisuje wtedy, że świat jest niebezpieczny, a ciało pozostaje w stanie gotowości — nawet długo po tym, gdy zagrożenie minęło.

Typowe reakcje po traumie

Każdy człowiek reaguje inaczej, ale istnieje kilka wspólnych reakcji, które pojawiają się często. Warto je znać, żeby rozumieć, że nie świadczą o „szaleństwie” czy „słabości”, ale są naturalnym skutkiem obrony psychiki.

🔹 Reakcje emocjonalne

silny lęk, niepokój, poczucie zagrożenia,
wahania nastroju – od płaczu po złość,
poczucie winy, wstydu, a nawet obrzydzenia do siebie,
emocjonalne odrętwienie, jakby „nic nie czuć”.

🔹 Reakcje poznawcze (w myśleniu)

trudności w koncentracji i pamięci,
natrętne wspomnienia lub obrazy (flashbacki),
poczucie nierealności świata, jakby wszystko działo się „za szybą”.

🔹 Reakcje fizyczne

napięcie mięśni, bóle głowy, brzucha, pleców,
problemy ze snem (koszmary, bezsenność),
uczucie ciągłego zmęczenia, braku energii,
wzmożona czujność — ciało zachowuje się, jakby zagrożenie nadal trwało.

🔹 Reakcje w relacjach

trudność w zaufaniu innym,
wycofanie emocjonalne,
unikanie rozmów o tym, co się stało,
czasem przeciwnie – potrzeba nieustannego mówienia o zdarzeniu.

Dlaczego tak się dzieje?

Trauma nie jest tylko „w głowie” — jest doświadczeniem całego organizmu.Kiedy doświadczasz zagrożenia, Twoje ciało uruchamia mechanizm przetrwania: „walcz, uciekaj albo zastygnij”.Jeśli sytuacja była zbyt silna, reakcja obronna nie mogła się w pełni zakończyć. Wtedy układ nerwowy „utkwił” w trybie alarmu — nawet jeśli dziś jesteś już bezpieczna/y.

To dlatego pewne bodźce (dźwięki, zapachy, słowa, miejsca) mogą wywoływać silne emocje lub panikę — to nie histeria, to echo tamtego doświadczenia.

Czy to minie?

Tak — reakcje pourazowe mogą się stopniowo zmniejszać, zwłaszcza jeśli człowiek dostaje zrozumienie, wsparcie i pomoc terapeutyczną.Niektórzy ludzie potrzebują kilku rozmów, inni dłuższej terapii — to zależy od rodzaju i czasu trwania traumy, a także od zasobów, które dana osoba posiada.

Pamiętaj: to, że czujesz napięcie, złość, lęk lub odrętwienie, nie oznacza, że coś jest z Tobą „nie tak”. To Twój umysł i ciało mówią: „potrzebuję czasu, by odzyskać równowagę”.

Jak możesz sobie pomóc?

Daj sobie prawo do wszystkich emocji. Niczego nie przyspieszaj.
Szukaj wsparcia — rozmowa z terapeutą, przyjaciółką, grupą wsparcia.
Zadbaj o ciało: sen, ruch, jedzenie, odpoczynek.
Wprowadź codzienne mikrorytuały bezpieczeństwa — chwila ciszy, ciepła herbata, ulubiona muzyka.

Bibliografia

Herman, J. L. (2018). Trauma i wyzdrowienie. Następstwa przemocy – od przemocy domowej do terroru politycznego. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Ogden, P., Minton, K., Pain, C. (2019). Trauma i ciało. Sensomotoryczna terapia traumy. Kraków: Wydawnictwo UJ.
van der Kolk, B. (2021). Strach ucieleśniony. Mózg, umysł i ciało w terapii traumy. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Levine, P. (2017). Obudźcie tygrysa. Leczenie traumy. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Rothschild, B. (2020). Ciało pamięta. Psychofizjologia traumy i terapia osób po urazie psychicznym. Gdańsk: GWP.
Sztander, W. (2019). Jak rozumieć i leczyć traumę? Warszawa: PWN.
Lis-Turlejska, M. (2002). Psychologia traumy. Konsekwencje ekstremalnych wydarzeń życiowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.