Bankructwo finansowe – emocje i sposoby radzenia sobie

Bankructwo – nie tylko sprawa pieniędzy

Bankructwo finansowe często traktowane jest wyłącznie jako problem materialny: utrata dochodu, firmy, nieruchomości czy zdolności kredytowej. Jednak dla wielu osób to przede wszystkim głęboko emocjonalne doświadczenie, które uderza w poczucie własnej wartości, tożsamość i relacje z innymi.

Utrata bezpieczeństwa finansowego może przypominać doświadczenie traumy. Osoby po bankructwie często mówią o „gruncie, który osunął się pod nogami” lub „poczuciu totalnej porażki”. Dlatego ważne jest, by rozumieć bankructwo nie tylko jako sytuację ekonomiczną, ale również jako doświadczenie psychiczne, które wymaga wsparcia i przepracowania.

Emocje towarzyszące bankructwu

Bankructwu towarzyszy zazwyczaj wiele intensywnych emocji:

• Wstyd i poczucie winy – szczególnie silne, gdy bankructwo postrzegane jest jako osobista porażka.

• Lęk – przed przyszłością, przed utratą stabilizacji, przed oceną społeczną.

• Smutek i żałoba – po utracie czegoś, co było ważną częścią życia.

• Złość – na siebie, na partnerów biznesowych, na system.

• Poczucie bezradności i dezorientacji – gdy trudno zobaczyć jakąkolwiek drogę wyjścia.

  
  

Psychologiczne konsekwencje bankructwa

Długotrwały stres finansowy i bankructwo mogą prowadzić do:

• zaburzeń lękowych,

• epizodów depresyjnych,

• obniżonej samooceny,

• napięć w relacjach rodzinnych,

• unikania kontaktów społecznych (izolacji),

• kryzysu egzystencjalnego („kim jestem, skoro zawiodłem?”).

W skrajnych przypadkach mogą pojawić się myśli rezygnacyjne lub samobójcze, szczególnie u osób, które ściśle utożsamiają swoją wartość z sukcesem zawodowym.

Jak sobie radzić z emocjonalnymi skutkami bankructwa?

1. Nazwij swoje emocje

Pozwól sobie na przeżywanie. Emocje nie są oznaką słabości – są naturalną reakcją na stratę. Samo nazwanie emocji (np. „czuję złość i żal”) może obniżyć ich intensywność.

2. Poszukaj wsparcia

Rozmowa z bliską osobą, psychologiem lub terapeutą może być kluczowa. Warto otoczyć się ludźmi, którzy nie oceniają, ale słuchają.

3. Zadbaj o strukturę dnia

Bankructwo często wiąże się z chaosem. Uporządkowanie dnia, ustalenie rutyny, nawet jeśli nie pracujesz, daje poczucie kontroli.

4. Pracuj nad samooceną

Przypomnij sobie, że twoja wartość jako człowieka nie zależy od stanu konta. Warto skorzystać z terapii skoncentrowanej na współczuciu wobec siebie (ang. self-compassion).

5. Znajdź sens w doświadczeniu

Choć to trudne, wielu ludzi po czasie widzi w bankructwie lekcję – o sobie, o wartościach, o potrzebie równowagi między pracą a życiem prywatnym.

6. Nie podejmuj impulsywnych decyzji

W emocjonalnym chaosie łatwo o kolejne błędy. Zanim zaczniesz nowy projekt lub podpiszesz umowę, daj sobie czas na ochłonięcie i konsultację z zaufanym doradcą.

Kiedy warto sięgnąć po pomoc specjalisty?

• Gdy emocje są zbyt silne i nie mijają.

• Gdy pojawiają się problemy ze snem, jedzeniem, koncentracją.

• Gdy czujesz, że „nie chcesz już żyć” lub „nie ma sensu dalej próbować”.

Psychoterapia może pomóc zrozumieć, przeżyć i przekształcić doświadczenie bankructwa w drogę do nowego początku – nie tylko zawodowego, ale też wewnętrznego.

Bankructwo to jedno z najtrudniejszych doświadczeń, z jakimi może zmierzyć się człowiek. Ale nie musi oznaczać końca. Z odpowiednim wsparciem i czasem – może stać się początkiem innego, bardziej świadomego życia.

Bibliografia:

1. Brzezińska, A. (2013). Psychologia rozwoju człowieka. Wydawnictwo Naukowe PWN.

2. Grzesiuk, L. (red.). (2011). Psychologia stresu. Wydawnictwo Difin.

3. Kozielecki, J. (2006). Psychotransgresjonizm. Nowy kierunek psychologii. Wydawnictwo Akademickie Żak.

4. Doliński, D. (2015). Mechanizmy leżące u podstaw ludzkich decyzji. Wydawnictwo Naukowe Scholar.

5. Neff, K. (2020). Życzliwy dla siebie. Przewodnik po terapii skoncentrowanej na samowspółczuciu. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

6. Borys, B., & Maciarz, A. (2008). Trauma i rozwój. Wydawnictwo Naukowe PWN.

7. Czapiński, J. (red.). (2015). Diagnoza społeczna. Warunki i jakość życia Polaków. Rekomendacje psychologiczne.